Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Focus on skin cancer: Recording webinar of the Foundation against Cancer
Recording of the interactive webinar Focus on skin cancer from the Foundation against Cancer.
In this webinar you will receive information about skin cancer in Belgium (figures and graphs), the detection and prevention of skin cancer, the different …
Translated by
VideoNew -
Introduction to websites: Introduction to HTML & CSS
Students use websites every day, but usually do not (yet) know how they work. Through this introductory series of lessons on Dodona, they can become acquainted with HTML & CSS. The purpose of the course is to provide basic knowledge on which …
Translated by
WebsiteNewTeacher -
Introduction to databases: Introduction to SQL
Pupils/students use databases every day, but usually do not (yet) know how they work. They are introduced to SQL through this series of lessons on Dodona. The aim of the course is to provide basic knowledge in a few lessons, which they can build …
Translated by
WebsiteNewTeacher -
Heating and cooling process: Handouts
This course focuses on understanding and designing heating and cooling processes. In addition to theoretical aspects, the course also covers good and bad implementation practices.
The design of this course provides you with renewed insights into …
Translated by
Downloadable resourceNew -
Circular construction: Handouts
Energy-efficient buildings are already a widespread idea. But now the construction sector is preparing for the next evolution, circular construction. Circular construction is based on the principle that a building is easily adaptable during its …
Translated by
Downloadable resourceNew -
CLIL Connect Conference: Save the date
Discover the power of connection in education at the CLIL Connect Conference.
Are you an education professional or researcher in CLIL and multilingual education? Then this is your opportunity to connect, learn and grow. From the North Sea to the …Translated by
till
Training or activityNewTeacher -
Airtight construction: Wood construction
Airtight construction is the best way to optimize the E and S levels of a home. This course teaches you the theory behind the concept of airtightness, but also delves deeper into practical questions.
- How do I make a building airtight in concrete …
Translated by
Downloadable resourceNew -
Building with wood: Handouts
This learning resource contains the handouts of the training: Building with wood. During this training, the focus is on a step-by-step approach, with ample attention to detail. The underlying building physics principles are also discussed. …
Translated by
Downloadable resource -
Numberphile: YouTube channel
Numberphile is an educational YouTube channel with videos that explore topics from different areas of mathematics. In addition to videos that focus on a specific number, you will find many videos about more advanced mathematical concepts such as …
Translated by
VideoTeacher -
Expand your technical skills with Google
Whether you're new to computer science or an experienced programmer, here's Google's Tech Dev Guide.
Google has carefully curated material from a variety of sources, including some created by Google, that you can use to build your technical skills.
Translated by
WebsiteTeacher, ICT co-ordinator -
Radio Raccoons: Podcast series about technology and innovation
Radio Raccoons is a Flemish podcast series about technology and innovation. The tech scoops section covers the most recent and controversial news from the technology sector. In addition, they always analyze a technology topic and let someone from …
Translated by
AudioTeacher, ICT co-ordinator -
European Environment Agency: Textiles, consumption production and climate
The European Environment Agency deals with and researches various topics about raw materials, materials, climate, sustainability... and is part of the European Commission.
This site contains interesting data, infographics, reading material for …
Translated by
Website