Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Astronomy: Calendar
This digital exercise will help you learn more about astronomy. While completing the multiple choice questions and fill-in exercises you will learn more about:
- calculation day of the week;
- modular arithmetic;
- perpetual calendar;
- week number; …
Translated by
Interactive exerciseNewOther function -
At home in Heritage: Audiovisual material
In the context of Heritage Day 2024, FARO created an audiovisual collection around the annual theme at Home at The Archives for Education. In six parts we look at how a feeling of home is shaped: in the neighborhood, in language and in different …
Translated by
Video -
OpenStax: Textbooks
OpenStax offers free textbooks to all types of students, making education accessible and affordable for everyone.
You will find books on the topics:- bookkeeping;
- economy;
- management and marketing;
- nursing;
- Sciences;
- human Sciences;
- math; …
Translated by
WebsiteTeacher -
The Science Lab: Where sciences and archeology shake hands
Archeology and science go hand in hand: this is what students discover from the fourth year onwards in The Science Lab. They take on the role of researcher and curator by conducting scientific research on real archaeological objects from our …
Translated by
till
Training or activity -
The Wase Archeology Case
The Wase Archeology Case contains archaeological finds (or ensembles) from the Stone Age to the Middle Ages. These finds are connected to excavations in the Waasland and provide students with insights into politics, religion, economics and social …
Translated by
Tangible material -
Assassin's Creed Valhalla: Virtual Historical Quests
This bundle serves as a guide to virtual historical quests in the world of Assassin's Creed Valhalla . It uses Discovery Tour, a special mode of the game that focuses on learning and discovering History.
The collection contains two different quests …
Translated by
Downloadable resourceStudent (teacher training) -
ZOOScience
ZOO Science puts the zoological expertise and scientific activities of ZOO Antwerp and ZOO Planckendael in the spotlight. Its own zoological research center, the Antwerp ZOO Center for Research and Conservation (CRC), conducts applied and …
Translated by
Website -
Ghent Mapped
Ghent Gemapt is an interactive platform that connects places, historical maps and heritage collections of Ghent.
With the help of various tools you can take a look into Ghent's past. This way you can adjust the map using:- a timeline,
- map layers, …
Translated by
Website (3)Teacher -
Brainstorm WIPASOFT: Practice site
Practice site with exercises supported by visual learning for various general subjects.
Translated by
WebsiteOther function -
The Wonderful Walk: Scientific treasure hunt with assignments
On this scientific treasure hunt full of fun assignments you will find science where you didn't expect it. You will discover how to measure a statue without climbing on it, how to keep your balance without falling into the Graslei, how colors work …
Translated by
Announcement (4)Other -
Heritage: Audiovisual material for secondary education
Do you want to get started with audiovisual material for heritage lessons? On Archive for education you will find inspiration about heritage and STEM, heritage and Dutch, heritage and citizenship, heritage and historical awareness, …
Translated by
Video -
AI in art: STEM project
Can we make art with artificial intelligence? Students from the second and third grade (secondary education) are creative with AI and reflect on the result. Is this art? They also discover how AI can protect our cultural heritage.
Translated by
Website