Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Microbial fuel cell
Microorganisms can supply electrons by decomposing organic materials and in this way generate a potential difference. For example, a biofuel cell can function as a battery.
The document contains instructions for use that describe how to make a …
Translated by
Downloadable resourceNewTeacher -
Green teaching material in the classroom: The role of microalgae
Are you a teacher and would you like to teach your students more about sustainability and alternative food sources in a practical way using microalgae? Then this online webinar is for you.
During the webinar you will, on the one hand, become …
Translated by
AnnouncementNewOrganisation, company, NPO -
Educational videos: Overview document
This document contains several educational videos divided by subject:
- chemistry,
- biology,
- entrance exams,
and by theme. Almost all of the chemistry and biology curriculum for the third grade finality is covered in a Dutch video.
Translated by
Downloadable resourceTeacher -
STEMOOV: Video
This video demonstrates, using a practical example, how the STEMOOV model can be effectively applied in a teaching situation.
Translated by
VideoTeacher, ICT co-ordinator -
The equilibrium constant Kc is not dimensionless
The equilibrium constant Kc is a fundamental quantity in solving chemical equilibrium problems.
Many secondary school chemistry textbooks use a dimensionless concentration fraction, which they usually represent with the symbol K. Both the …Translated by
Downloadable resourceTeacher -
Calibration test and entrance exam: Information session
Did you know that your students increase their chances of success in a scientific or economics course by participating in a calibration test? What exactly is that calibration test? Is it mandatory for your students? How do they prepare and how can …
Translated by
till
Training or activityNew -
Fermentation of bread: STEM project
In this STEM project, students take on the challenge of baking the tastiest sandwich and packaging it. First, the students receive an introduction that also includes the
history of bread is discussed. Then students learn about the
biochemical …Translated by
Downloadable resourceNewOrganisation, company, NPO -
Cosmography: Stars
This digital exercise will help you learn more about stars. While completing the multiple choice questions and fill-in exercises you will learn more about:
- characteristics;
- spectral class;
- star formation;
- end of light stars;
- end of stars like the …
Translated by
Interactive exerciseOther function -
STEMfluencers: Chemistry and pharma
STEMfluencers convey a tangible, authentic and inspiring story to young people who are at the start of their secondary school career and therefore still have many study choices to make. By taking them along in their journey, they give students a …
Translated by
AnnouncementTeacher, ICT co-ordinator -
Origin of natural gas: Animation - Lernova chemistry
In the video we start at the source: peat. Learn how organic matter, such as plant debris, accumulates in swamps and peatlands, where it is compressed into coal under pressure and temperature. Step by step we follow the transformation of peat into …
Translated by
Video (7) -
Origin of Petroleum: Animated Video - Lernova chemie 3
Our video simplifies the process of creating petroleum, starting with the tiny life forms in the sea: plankton. Learn how, after millions of years of deposition and burial beneath sediments, these microscopic organisms are converted into the …
Translated by
Video (7) -
Origin of atom - Lernova chemistry
Discover the origins of the concept of the atom with our animated video, in which we return to the era of the ancient Greek philosophers. Travel through time to ancient Greece and meet the brilliant mind of Democritus, the founder of the concept …
Translated by
Video (6)