Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Rekenen met machten: Toets
Een toets voor het tweede jaar over de rekenregels voor machten:
- machten met een gehele exponent;
- machten met hetzelfde grondtal;
- macht van een macht;
- macht van een product;
- macht van een quotiënt.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Stoffen en stofomzetting: Oefeningen - Explo 1
Dit leermiddel omvat een uitgebreide verzameling oefeningen die betrekking hebben op het deeltjesmodel, aggregatietoestanden en stofomzettingen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Vermogen, spanning en stroomsterkte: Taken en toetsen opstellen
Met dit hulpmiddel kan je eenvoudig taken en examenvragen maken over vermogen, spanning en stroomsterkte op basis van de formule P = U x I en zijn afgeleiden. Je kan oefeningen maken met of zonder omzettingen.
Dit leermiddel bevat bestaat uit een …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Omzetten eenheden en meettechnieken: Toets
Dit leermiddel is een toets om je leerlingen te evalueren op het omvormen van eenheden, aantonen van meetbereik en nauwkeurigheid en het benoemen van de grootheid.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Wetenschappelijke onderzoeksmethode: Taak - Nerf 1
Opdracht om de leerstof over de wetenschappelijke onderzoeksmethode in te oefenen of te herhalen. Het bestaat uit een knipblad waarop de diverse stappen met bijbehorende uitleg in de correcte volgorde moeten worden geplaatst.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Geografische coördinaten: Toets
Dit leermiddel is een toets waarmee studenten met behulp van een atlas geografische coördinaten van een regio bepalen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Reële getallen: Toets
Test de kennis van je leerlingen over de reële getallen. Hierbij moeten de leerlingen:
- getallen op de juiste plaats in het venndiagram zetten,
- breuken omzetten naar decimale vorm, naar percentage en naar wetenschappelijke notatie en de periode …
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht -
Evenwijdige, snijdende en loodrechte rechten: Overhoring
Toets over evenwijdige, snijdende en loodrechte rechten.
Er wordt getest op:
- het gebruik van de juiste symbolen,
- het correct en nauwkeurig tekenen van evenwijdige, snijdende en loodrechte rechten als een rechte en een punt gegeven zijn.
Downloadbaar lesmateriaal (6)Leerkracht -
Verzamelingenleer: Toets
Toets over verzamelingenleer waarbij unie, doorsnede en verschil aan bod komen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Veeltermen en grafisch onderzoek van functies: Vakantietaak
Oefeningenbundel om de volgende leerstof uit het vijfde jaar te herhalen:
- veeltermen (regel van Horner, ongelijkheden, tekentabel, ontbinden in factoren);
- grafisch onderzoek van functies;
- bewerkingen met eentermen en veeltermen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Wet van Pouillet: Taken en toetsen opstellen
Met dit hulpmiddel kan je taken en verbetersleutels maken over oefeningen op de wet van Pouillet.
Met het document creëer je snel en automatisch oefeningen op de wet van Pouillet met de bijhorende verbetersleutel.
Het document werkt op Mac en …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Vermogen en rendement: Taken en toetsen opstellen
Met deze tool kan je zeer snel en automatisch taken en examenvragen opstellen met oefeningen over rendement, nuttig en toegevoegd vermogen. De tool werkt op Mac en Windows pc's en maakt twee Word-documenten: een taakdocument en de …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht