Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
OctoStudio: Videostappenplannen en projectideeën
Met OctoStudio maak je interactieve animaties en games op jouw mobiele telefoon of tablet. Maak foto's en neem geluiden op, breng ze tot leven met codeerblokken en stuur ze naar familie en vrienden. Op het videokanaal zie je allerlei leuke …
VideoNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Allerlei projectideeën voor Scratch
In deze video ga ik op een trip down memory lane en bezoek ik Scratch, een website waar ik goede herinneringen aan heb uit mijn kindertijd. Het is nu de 15e verjaardag van Scratch, en ik wist niet dat Scratch-programmeurs de afgelopen jaren aan …
VideoNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Open Roberta Lab: Videolijst
Afspeellijst op YouTube over het werken met Open Roberta Lab. Met deze programmeeromgeving leren leerlingen robots programmeren. Open Roberta Lab maakt gebruik van grafisch programmeren zodat beginners laagdrempelig kunnen leren coderen. Ze …
VideoNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Tinkercad Circuits: Uitlegvideo's
Engelstalige videolijst over het gebruik van Tinkercad Circuits. Tinkercad is een online 3D-modelleringsprogramma voor 3D-ontwerp, elektronica en codering. Je kan Tinkercad ook gebruiken om elektrische circuits te tekenen. Zo laat je …
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
Sprites maken in ZIM Kids: ZIMjs
Hier laten we zien hoe kinderen toegang krijgen tot Sprite-animaties in JavaScript als ze de overstap maken naar programmeertaal. We coderen in de ZIM Kids-editor genaamd Slate.
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
Eplan: Een nieuw project maken van een bestaand project
Dit is de dertiende video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken een nieuw project. Deze video begeleidt je bij het maken van een nieuw project, startend …
VideoLeerkracht -
Eplan: Draden kleuren
Dit is de twaalfde video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken van een project. Deze video begeleidt je bij het kleuren van de draden na en tijdens het …
VideoLeerkracht -
Eplan: Project uploaden in Smartschool
Dit is de elfde video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken een nieuw project. Deze video leert je om het project in een uploadzone van Smartschool te …
VideoLeerkracht -
Eplan: Leidingschema tekenen
Dit is de tiende video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken een nieuw project. Deze video leert je om het leidingschema van een enkelpolige schakeling met …
VideoLeerkracht -
Eplan: Bedradingsschema schakelaar en lamp
Dit is de negende video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken een nieuw project. Deze video leert je om een schakelaar en lamp te tekenen en aan te sluiten …
VideoLeerkracht -
Eplan: Bedradingsschema differentieel en automaat
Dit is de achtste video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken een nieuw project. Deze video leert je om een differentieel, automaat en aarding te tekenen …
VideoLeerkracht -
Eplan: Schakelsymbolen aansluiten
Dit is de zevende video van een playlist om elektrische schema's te tekenen met Eplan Education. Je kan deze video bekijken en pauzeren tijdens het maken een nieuw project. Deze video leert je om een aansluiting te maken op een getekend symbool.
VideoLeerkracht