Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Perspectief van een opvoeder over AI in de kunst
Is AI de artiest zijn job aan het afnemen of is deze de job nu net aan het verrijken door grotere creativiteit te genereren? Deze video vangt het perspectief van een opvoeder over AI in de kunst samenvatting met een conclusie tot discussie.
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
Tekeningen programmeren met SVG
In deze oefeningenreeks van CoderDojo Waregem op Dodona leren leerlingen een SVG- bestand coderen van een Yin-Yang-symbool met een 0 en 1. Dit is het symbool van de organisatie CoderDojo waarbij vrijwilligers wereldwijd codeerlessen organiseren.
Interactieve oefeningLeerkracht, ICT-coördinator -
Tools voor digitale creativiteit
Deze website verzamelt honderden tools, websites, apps en toepassingen voor jouw digitale creativiteit. Zo vind je er apps voor:
- beeldbewerking;
- videobewerking;
- artificiële intelligentie;
- tekenkunst;
- audiobewerking:
- muzische vorming; …
WebsiteLeerkracht, ICT-coördinator -
Angry Birds coderen met ZIM
Deze bijdrage toont je een overzicht van hoe je het spelletje Angry Birds kan programmeren met ZIM. Je vindt alle nodige info in dit Engelstalige artikel om tot het afgewerkte spel te komen.
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
Integratie van 3D in Zimjs
Ik heb een voorbeeld gemaakt met een VR-bril in Zimjs. Gebaseerd op een voorbeeld van uitvinder Dan Zen.
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
Programmeren en coderen met Zimjs: JavaScript
Zimjs is een omgeving waarin jongeren echt leren 'coderen door tekst te typen'. Ik leg in een notendop uit wat er mogelijk is met Zimjs.
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
De Creatieve Code
De Creatieve Code zet programmeren in als een creatieve tool en is tegelijkertijd een actieve manier om meer over kunst te weten te komen. Leerlingen leren bovendien kritisch te kijken naar technologie door er zelf mee aan de slag te gaan.
Samen …
WebsiteLeerkracht, ICT-coördinator -
Online leerplatform: Sublimatie
Sublimatie is de benaming voor een proces in de makerswereld waarbij men een digitaal ontwerp permanent op een product plaatst. Bijvoorbeeld een T-shirt, mok, rugzak, sleutelhanger, fotoplaat … Met een sublimatieprinter en hittepers kan je …
Website -
Online leerplatform: Digitaal borduren
Borduren is het maken van versieringen met naald en garen op textiel, leer of andere ondergronden. Digitaal borduren doe je met een computeraangestuurde borduurmachine die via een softwareprogramma een steekbestand leest en borduurt met …
Website -
Online leerplatform: 3D-ontwerpen
Om digitale machines zoals een 3D-printer of een CNC-machine aan te sturen, maak je een 3D-ontwerp. Je leert 3D-tekenen in een CAD-programma. Je kan deze ontwerpen overzetten naar de besturingsprogramma's voor digitaal fabricatie.
Leer alles …
Website -
Online leerplatform: Lasersnijden
Lasersnijden is het proces waarbij een laserstraal allerlei materialen zoals hout, kunststof, textiel, karton ... kan snijden, graveren of etsen. De grote nauwkeurigheid, snelheid en veelzijdigheid van de laser zijn de grote voordelen bij het …
Website -
Online leerplatform: Snijplotten
Een snijplotter is een machine die in allerlei dunne 2D materialen kan snijden of die omtrekken kan tekenen. Met een plotter snij je onder andere in stickermateriaal, papier, textiel en allerlei transfer materialen om bijvoorbeeld op textiel …
Website