Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
STEMOOV: Video
Deze video demonstreert aan de hand van een praktijkvoorbeeld hoe het STEMOOV-model effectief kan worden toegepast in een lessituatie.
VideoLeerkracht, ICT-coördinator -
STEM-spot: Planner
Deze planner helpt je bij het opstellen van een STEM-project. Bij dit stappenplan is er aandacht voor de verschillende fases van het leerproces. Meer info te vinden via de website van stemspot.be.
BeeldOrganisatie, firma, vzw -
Port Xpert Industrie: STEM
De daguitstap dompelt je leerlingen onder in de industrie en de haven met verschillende activiteiten. Daarbij maken we gebruik van diverse werkvormen waarbij interactie centraal staat.
- Inleiding: korte kennismaking met de haven
- Via een VR-bril …
, , , , , , , , , , , , , , ,
Nascholing of activiteit -
Opruimen scheepswrakken: Infografiek
Afgelopen jaar verwijderde een team van professionele duikers 8 ton aan visnetten, vislood en ander marien zwerfvuil uit het gezonken scheepswrak SS Kilmore.
Informeer je leerlingen over deze problematiek met behulp van deze informatieve zoekplaat.Beeld -
CiSTEM²: Samenwerkingsplatform
CiSTEM² is een Engelstalig online platform waarop STEM-leerkrachten met verschillende achtergronden samen kunnen werken aan geïntegreerde STEM-projecten. Dit platform vertrekt vanuit de eindtermen en een reële uitdagingen, die …
WebsiteAndere functie -
STEM integreren
In dit filmpje van ca. negentien minuten legt de pedagogische begeleidingsdienst van het GO! uit hoe je optimaal STEM integreert in het secundair onderwijs.
Vragen die worden beantwoord:
- Op welke manier komt STEM aan bod in het curriculum na de …
VideoLeerkracht -
Waterstof: Animatiefilm
Waterstof, je hoort er de laatste tijd veel van. Maar wat is waterstof nu precies? Wat kan je er allemaal mee doen? Wat zijn de toepassingen van duurzame waterstof? In dit filmpje leggen we je uit hoe waterstof bijdraagt aan de duurzame wereld van …
Video -
Virtual reality: Kolomboormachine
Dit filmpje geeft een impressie weer van de Virtual reality kolomboormachine app dat onze gamificator gemaakt heeft voor gebruik op de Oculus Quest.
Momenteel zijn we nog bezig met de fine-tuning maar binnenkort zal deze gratis beschikbaar …
Video (4)Directie -
Virtual Reality in TA Keerbergen
Een goed praktijkvoorbeeld van TA Keerbergen waar meerdere leerlingen tegelijk kunnen werken in Virtual Reality. Meer informatie in het filmpje rond de aanpak en de voordelen van hun werkwijze.
VideoLeerkracht -
Spatial Augmented Reality
In De Hoge Kouter Kortrijk, buitengewoon onderwijs, wordt Spatial Augmented Reality ingezet om leerlingen te ondersteunen bij assemblagetaken. De school participeert aan het COSMO-onderzoek waarbij de technologie verder op punt wordt gezet. Hoewel …
VideoLeerkracht -
Building learning labs and innovative learning spaces
Een praktische gids die door European Schoolnet is ontwikkeld om scholen en leraren te ondersteunen in het uitrollen van STEM-labo's en een Future Classroom. De middelbare school RHIZO Lyceum OLV Vlaanderen wordt in deze gids als …
ArtikelLeerkracht -
Short Circuit Virtual Reality
Elektrische circuits oefenen in Virtual Reality. Deze applicatie was reeds gratis verkrijgbaar via Steam, nu is ze hier ook te downloaden in het Nederlands. Met dank aan de makers: Stefan Bauwens en Cindy Ho en met dank aan VTI …
App of softwareLeerkracht