Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Schuifmaat: Aflezen
Dit leermiddel legt je stap voor stap uit hoe je een schuifmaat kan aflezen. Daarnaast zijn er enkele oefeningen om het aflezen van de liniaal en nonius te oefenen.
Interactieve oefeningNieuwLeerkracht -
Code City: Codeerlessen
Coderen en computationeel denken zijn dé vaardigheden van de toekomst. Door te coderen leren kinderen de digitale wereld beter begrijpen. Ze leren logisch nadenken, krijgen een beter ruimtelijk inzicht en lossen problemen op. Een flinke …
WebsiteNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Snijsjabloon voor pinguïn: STL-file
Deze stl-file print een sjabloon waarmee men afbeeldingen op een karton (bij voorkeur <2mm dikte) kan overbrengen.
Indien deze vormen dan uitgeknipt, gestapeld en vastgelijmd worden bekomt men (met enige verbeelding) een pinguïn in …Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
dailySTEM – STEM for every student, every classroom, everyday
DailySTEM is een Engelstalige website ontworpen om leerkrachten en families te voorzien van eenvoudige STEM-tools. Daarnaast biedt de website ook een podcast aan.
WebsiteNieuwLeerkracht -
OctoStudio gebruiken om een micro:bit Maqueen-robot op afstand te besturen
Met dit project programmeer je met behulp van een micro:bit de Maqueen-robot zodat je het draadloos kan besturen met OctoStudio op een smartphone of tablet. Volg stap voor stap het leerpad.
Interactieve oefeningNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Whadda: Ontwikkel je STEM- en programmeervaardigheden
Whadda biedt de makersgemeenschap doe-het-zelf-elektronica en apparatuur om ideeën tot leven te brengen! Doe mee met onze zoektocht om meer te leren over elektronica, programmeren, mechanica en meer nuttige vaardigheden! Laat je inspireren …
WebsiteNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Robocup Junior: Robotwedstrijd
Op deze website vind je informatie over de Robocup Junior-wedstrijd. Dat is een jaarlijkse robotwedstrijd voor jongeren van 8 tot 18 jaar oud.
RoboCup Junior stimuleert het uitwisselen van kennis, communicatie en teamwerk. Schoolteams bouwen en …
AankondigingNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Achter de schermen van AI: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over artificiële intelligentie. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de …
VideoNieuw -
VEX robotica in het voortgezet/secundair onderwijs: Webinar
Hoe kan ik STEM en robotica in mijn lessen integreren?
Volg onze webinars en ontdek hoe je STEM-lessen uitdagend en praktijkgericht kunt maken. Eerst plastic robotica met VEX IQ. Daarna met de VEX EXP, de VEX V5 en de VEX V5 workcell, een …
Nascholing of activiteitNieuw -
Automaton maken met micro:bit: Video
Met de micro:bit laat je jouw leerlingen op een leuke en eenvoudige manier interessante dingen maken, variërend van robots tot muziekinstrumenten. In deze video introduceert Pauline Maas de micro:bit en laat ze met een paar …
VideoNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Compressoren: Soorten en werking
Deze presentatie biedt een overzicht van diverse soorten compressoren. Het onderscheid tussen deze apparaten wordt uitgelegd aan de hand van hun functies en mechanismen.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Open Roberta Lab: Videolijst
Afspeellijst op YouTube over het werken met Open Roberta Lab. Met deze programmeeromgeving leren leerlingen robots programmeren. Open Roberta Lab maakt gebruik van grafisch programmeren zodat beginners laagdrempelig kunnen leren coderen. Ze …
VideoNieuwLeerkracht, ICT-coördinator