Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
De Wase Archeologiekoffer
In de Wase Archeologiekoffer zitten archeologische vondsten (of ensembles) van de steentijd tot de middeleeuwen. Deze vondsten zijn verbonden aan opgravingen uit het Waasland en geven de leerlingen inzichten op het vlak van politiek, religie, …
Fysiek materiaal -
Repair Escape Game
Met de Repair Escape Game maken deelnemers op een speelse manier kennis met de circulaire economie. Door puzzels op te lossen, foutcodes te analyseren, het juiste gereedschap te gebruiken en logisch en out-of-the-box te denken, kunnen deelnemers …
Fysiek materiaal -
Vlaamse kerMOS: Milieukermis
Met deze educatieve volksspelen breng je zeven milieuthema's naar je school:
- water,
- afvalpreventie,
- natuur,
- mobiliteit,
- energie,
- klimaat
- vergroening.
Fysiek materiaal -
Vijverbiotoopstudiekoffer
Je leerlingen determineren waterplanten en -dieren Daarnaast onderzoeken ze de kringloop van het water en de waterkwaliteit.
Dit veldstudiemateriaal nodigt je leerlingen uit om zelfstandig veldwerk te doen:- schepnetten,
- loepen,
- petrischaal, …
Fysiek materiaal -
Energierugzak
Zijn er energievreters op jouw school? Laat je leerlingen op speurtocht gaan om het sluipverbruik, de verlichting of de verwarming in het klaslokaal te onderzoeken. Met de meetinstrumenten van de rugzak lichten je leerlingen het energieverbruik …
Fysiek materiaal -
Matatalab VinciBot
Matatalab VinciBot is een robotset voor leerlingen vanaf 8 jaar. Deze set kan meer dan elke andere vergelijkbare set.
De Matatalab VinciBot Set heeft diverse en rijke functionaliteit, open uitbreidbaarheid en een uitstekende kwaliteit.
Met zijn …Fysiek materiaal -
STEM-kit voor projecten
STEM op een aantrekkelijke manier en op het niveau van je leerlingen onderwijzen is dankzij de STEM-kit kinderspel.
De STEM-kit is een handige doos waarin het materiaal zit voor vier projecten. De projecten sluiten aan bij technologie en engineering. …
Fysiek materiaal -
Veldwerk bos: Excursie of materiaal
Veldwerkactiviteit waarbij leerlingen met of zonder begeleiding via een wetenschappelijke werkmethode het bos vergelijken met een open veld en beide biotopen onderzoeken. Tijdens het niet-levend onderzoek gaan leerlingen met diverse meettoestellen …
Fysiek materiaal -
Veldwerk bos: Uitleenrugzak
Met het veldwerkmateriaal in deze twee uitleenrugzakken kunnen je leerlingen een biotoopstudie uitvoeren. Via een wetenschappelijke werkmethode vergelijken en onderzoeken ze het bos met een open veld of duin. Zo komen ze tot een besluit op …
Fysiek materiaal -
Houtfiches
Deze houtfiches geven je diverse info over de houtsoort:
- herkomst,
- gebruik,
- duurzaamheid,
- mechanische en fysische eigenschappen,
- determinatiekenmerken.
Daarnaast kan je deze posters bestellen voor je klas.
Fysiek materiaal -
Bionics4Education: Bouwpakket
Dit leermiddel met bio-geïnspireerde prototypes en ondersteunende inhouden stimuleert je leerlingen om een natuurlijk systeem (vis, olifant, bloem, kameleon of vogel) na te bouwen. Ieder bouwpakket bevat de nodige componenten voor het …
Fysiek materiaal -
Klimaatproblematiek: Koffer Turnhout
In het nieuws gaat het steeds vaker over temperatuurrecords, smeltende ijskappen en gletsjers, droogte, overstromingen … Weten leerlingen welke rol klimaatverandering hierin speelt? Hoe ziet de toekomst van onze planeet er volgens …
Fysiek materiaal