Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Efficiënt websites ontwikkelen met Brackets: Leerfiches
Deze leerfiches zijn ontworpen als aanvulling op de cursus Efficiënt websites ontwikkelen met Brackets van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. De nadruk wordt gelegd op de volgende zaken: de vernieuwingen die HTML5 met zich meebracht enerzijds, …
Downloadbaar lesmateriaalNieuwStudent (lerarenopleiding) -
Ecologische basisbegrippen: Invulschema - GENIE Biologie 4
Dit leermiddel bevat een schema om de ecologische basisbegrippen aan te leren. Het schema is gebaseerd op de Europese boomkikker.
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Assassin’s Creed Valhalla: Virtuele historische zoektochten
Deze bundel dient als een handleiding bij virtuele historische zoektochten in de wereld van Assassin’s Creed Valhalla. Het maakt gebruik van Discovery Tour een speciale mode van het spel die de focus legt op het leren en ontdekken van …
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Meten stroomkring: Instructiekaarten
Deze instructiekaarten kan je gebruiken voor het aanleren van meetvaardigheden met de multimeter, waarbij spanning, stroomsterkte en weerstand worden behandeld. Elke kaart is handig uitgerust met een QR-code die je doorstuurt tot korte …
Downloadbaar lesmateriaal (5)Student (lerarenopleiding) -
Invloed van licht: Fiches
Dit leermiddel bevat zes fiches over de invloed van licht:
- kleur mengen (kleurstof),
- kleur mengen (beamer),
- breking zonder prisma,
- kleur door een kleurenfilter,
- papierchromatografie,
- pixels.
Downloadbaar lesmateriaal (3)Student (lerarenopleiding) -
Diabetes: Ganzenbord
Dit bordspel is gemaakt om de geziene leerstof over diabetes in groepjes te laten herhalen.
Downloadbaar lesmateriaal (5)Student (lerarenopleiding) -
Studie-uren in de tweede graad A-finaliteit, wat doe je ermee?: Lesidee
Op deze blog vind je het artikel terug over het project Studie-uren in de tweede graad A-finaliteit, wat doe je ermee? Daarin lees je alles over de databank die in BookWidgets opgezet werd waarin leerkrachten kunnen samenwerken aan webquests om in …
WebsiteStudent (lerarenopleiding) -
Getalverzamelingen: Wandplaten
Schema van getalverzamelingen voor elk niveau. Van natuurlijke getallen tot irrationale getallen.
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Zelfwaterende bloempot: STEM-project
Tijdens dit project maak je een zelfwaterende bloempot. Je leerlingen leren diverse aspecten van tuinbouw kennen. Daarnaast bevat dit leermiddel een stappenplan om zelf aan de slag te gaan bij het maken van een zelfwaterende bloempot.
Downloadbaar lesmateriaal (4)Student (lerarenopleiding) -
Wet van Archimedes: Practica
Tijdens dit labo worden de verschillende factoren van de Archimedeskracht onderzocht. Ieder practicum onderzoekt een andere invloed van deze opwaartse kracht.
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Help de bij: Leesopdracht
Dit leermiddel bevat een verwijzing naar een artikel van VRT NWS met enkele vragen. Tijdens deze opdracht leren je studenten over bestuiving en het belang van bijen.
Downloadbaar lesmateriaal (6)Student (lerarenopleiding) -
Omtrek en oppervlakte van vlakke figuren: Vraagstukken
Herhaling van omtrek en oppervlakte. De leerlingen krijgen de formules maar ze moeten zelf de juiste formule uitkiezen en toepassen.
Interactieve oefening (6)Student (lerarenopleiding)